پتروشیمی شیمی بافت
MTBE
رافینت ۲
متیل اتیل کتون MEK
بوتانول یا بوتیل الکل
رافینت III
الکل سنگین
پتروشیمی شیمی بافت
صنعت پتروشیمی کشور یکی از محرکهای اثرگذار در عرصه توسعه و اقتصاد ملی است و با تعریف چشم انداز ۲۰ ساله نوید بخش ایجاد تحول در ابعاد اقتصادی و اجتماعی ایران پهناور است.
شرکت پتروشیمی شیمی بافت ابتدا در سال ۱۳۷۳ تأسیس شد، سپس با هدف تولید محصول استراتژیک MTBE در سال ۱۳۷۸ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد و بعنوان دومین شرکت تولیدکننده این محصول در کشور با ظرفیت ۴۵هزار تن در سال ۱۳۸۱ به بهره برداری رسید. واحد دوم نیز با همان ظرفیت در سال ۱۳۸۵ به تولید رسید.
خوراک ورودی به این مجتمع شامل برش چهارکربنه (رافینیت ۱) و متانول و محصولات آن شامل متیل ترشیری بوتیل اتر (MTBE) به‌عنوان محصول اصلی و برش چهار کربنه (رافینیت ۲) به عنوان محصول جانبی است.
MTBE بعنوان ماده افزاینده عدد اکتان بنزین و دارای مزیت کامل تر نمودن احتراق بنزین نقش مهمی در کاهش قابل توجه آلاینده های خروجی از وسائل نقلیه دارد.
سایت دو این شرکت (شیمی تکس آریا سابق که در سال ۱۳۹۸ در شرکت شیمی بافت ادغام گردید) نیز در سایت ۲ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر واقع گردیده که در سال ۱۳۹۲ به عنوان اولین و تنها تولید کننده متیل اتیل کتون (MEK) در ایران و خاورمیانه با ظرفیت اسمی ۵ هزارتن در سال آغاز به کار نموده است .
MEK به عنوان یک حلال صنعتی تجاری مهم ، در پالایشگاههای تولید روغن پایه موتور، صنایع رنگ و رزین، چاپ و چرم مصنوعی کاربرد گسترده ای دارد.
محصول میانی سایت دو این شرکت ۲- بوتانول (SBA) و محصول جانبی آن رافینت ۳ و الکل سنگین می باشد.
MTBE
متیل ترشری بوتیل اتر، یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C5H12O و از خانواده اتر آلیفاتیک اشباع شده، می باشد.
در دما و فشار استاندارد، مایعی بی رنگ، قابل اشتعال با جرم مولکولی ۱۵/۸۸ بوده و دارای نقطه ذوب ۹- درجه سانتیگراد ، نقطه جوش ۶/۵۳-۲/۵۵ درجه سانتیگراد و فشار بخار در حرارت ۲۰ درجه سانتیگراد ۲۶۸/۰ بار می باشد. MTBE در دمای اتاق بی رنگ، اشتعال پذیر ، محلول در آب و تبخیر شونده می باشد. ترکیبات حاوی اکسیژن به عنوان افزاینده عدد اکتان بنزین عمل نموده و دارای مزیت کامل تر نمودن احتراق بنزین و در نتیجه کاهش قابل توجه در آلاینده های خروجی اگزوز اتومبیل ها می باشد.
در برخی موارد به عنوان حل کننده سنگ کیسه صفرا، مصرف پزشکی دارد.
مزایای استفاده از MTBE:
- کاهش قابل توجه مخاطرات آن بر سلامت انسان و آلاینده های تشکیل دهنده مه دود، در مقایسه با تترا اتیل سرب و سایر افزودنی ها
- اصلح بودن آن در مقایسه با سایر مواد اکسیژن دار
- دارا بودن عدد اکتان بالا
- سهولت دستیابی به مواد اولیه تولید آن
- فشار بخار و نقطه جوش مناسب
- معقول بودن هزینه تولید
- عدم خوردگی و تاثیر گذاری روی فلزات
(رافینت۲) به عنوان محصول جانبی ( با تولید ۶۰ هزار تن در سال )
رافینت ۲
فراکسیون بوتن یا C4 Raffinate 2 مخلوطی از ترکیبات هیدروکربنی C4 می باشند و از لحاظ طبقه بندی مواد جز گروه گازهای مایع شده محسوب می شوند. این گازها تحت فشار و حرارت معینی مایع هستند ( مثلا در شرایط تولید در واحد MTBE) در درجه حرارت و فشار معمولی محیط به بخار تبدیل می شوند. این گازها از هوا سنگینتر می باشند. بخارات آنها قابل احتراق می باشد.
ترکیبی از گازهای چهار کربنه شامل بوتن ها (سیس، ترانس۲ بوتن و ۱-بوتن) و بوتان (ایزوبوتان و نرمال بوتان) است؛ که در موارد زیر کاربرد دارد :
- جز مواد اولیه در تولید واحدهای الفینی کاربرد دارد.
- در تولید MEK کاربرد دارد.
- به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد.
- درجه حرارت اشتعال : ۸۰- درجه سانتیگراد تا ۶۰- درجه سانتیگراد (برحسب استاندارد DIN 51755 )
- درجه حرارت احتراق: ۳۲۴ تا ۴۶۵ درجه سانتیگراد ( بر حسب استاندارد DIN 51755 )
- دانسیته در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد : ۵۸۰ کیلوگرم بر متر مکعب
- فشار بخار بر حسب بار در ۲۰ درجه سانتیگراد : bar 918/1
متیل اتیل کتون MEK
به عنوان یک حلال صنعتی تجاری مهم ، در پالایشگاههای تولید روغن پایه موتور، صنایع رنگ و رزین، چاپ و چرم مصنوعی کاربرد گسترده ای دارد:
- حلال رنگ، تینر و رزینهای وینیلی، نیتروسلولزی، اکریلیکی، اپوکسی و اورتانی
- حلال فرایند موم گیری در پالایشگاههای تولید روغن پایه موتور
- حلال فرایند تولید چسبهای پایه حلال
- حلال لاکها و جوهرهای چاپ
- حلال پلی اورتان در صنایع چرم مصنوعی
- حلال چربی زدای سطوح فلزی
- حلال لاکهای اورتانی جهت تهیه روکش نوارهای مغناطیسی
بوتانول یا بوتیل الکل
حجم اعظم تولید sec-بوتانول (SBA) جهت تولید متیل اتیل کتون (MEK) مصرف می شود. همچنین در تولید sec- بوتیل استات و حدواسطهای دارویی نیز کاربرد دارد.علاوه بر آن ، این ماده به عنوان حلال در رنگها ، روکش ها ، رزینها و چسبها نیز مورد استفاده قرار می گیرد بویژه مخلوط آن با هیدروکربنهای آروماتیک ، حلال بسیار مناسبی برای رزینهای آلکید و لاکهای اتیل سلولز می باشد. از آنجا که SBA قادر به حل کردن هم آب و هم بعضی از روغنها می باشد ، در فرایند ساخت روغنهای ترمز و پاک کننده ها کاربرد دارد.همچنین SBA در فرایند تهیه عطرها ، رنگها ، اسانس میوه ها و مرطوب کننده ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
رافینت III
محصول جانبی فرایند تولید این شرکت است که به عنوان یک گاز تحت فشار، غنی از بوتان C4 بوده و جهت استفاده در صنایع شمیایی و حرارتی مناسب می باشد.
الکل سنگین
الکل سنگین به عنوان محصول جانبی در فرایند تولید MEK ایجاد می شود که شامل مخلوطی از الکلهای خطی سنگین و هیدروکربن سنگین می باشد و در مصارف سوختی استفاده می شود.
